سرگوست بلوچستان

سرگال: تاریخ و سرگذشت بلوچستان. بَلوچستانءِ کُوَهنیں راج دَفتَر. بَلوچءِ دود و رُبیدَگءُ آدِگے .... بَلوچستانءِ راج دَفتَرے سَرا یَک گوَنڈیں چَمشانکے دَئیَگ بوُتَگ. نُبیسّوک : واجَه هوشَنگ سَربندی براهوئی . بَلوچی زُبانءِ جارکش : ادَبی حکیم. بلوچی: زبان سادہ رھبندے نبیسوک: آسکانی بلوچ گِیش چَہ 4000 یاں 9000 سالءَ پیش بَلوچ راجءَ وَت یَک واجَهی یے بوتَگ کِہ آ وَت واجَهی و سَراں پیشدادیاں زانَئگ بوُتَگ اَنت دادبَکشی و حق رَسی بَلوچانءَ چَہ بُندَرا گوں بوُتَگ پَمشا بَلوچاں پَہ وَتی راجی نامءِ سَرا پَهر بَستَگ لَهتے چَہ بُندَرے نِشانیاں دَستء کَپتَگ پیشدادیاں پَہ زُبانے کِہ گوں مَروچیگیں بَلوچی زُبانءَ سیادی کَنت گَپّ اِش جَتَگ جاگـَهانی نِشانی دَرگِپت کَنَئگ بوُتَگ اَنت کِہ آ ماں بَلوچستانءِ رَکشان و هاران و نیمروچ و سَبزواران دَمَگانی نِندوک بوُتَگ اَنت و سُهتَگ شَهر (شهر سوخته) کِہ ماں نیمروزے دَمَگءَ اِنت چَہ آ مَهلوُک اودا هَم یَکّ نِشانی یے دَستء کَپتَگ کِہ گوں کوَهنیں پیشدادیانی راج دَفتَرا هَم دَپ اِنت. راج دَفتَر پَٹ و پولکارا زُمینپولانی پَدگِری ماں بابُل(عراق)ءِ تَها مارا پیش دارَگء اَنت کِہ بابُلیانی اِزمگَریا دود و رُبیدَگ چَہ پیشدادیانی وَهدا بَلوچانی بوُتَگ اَنت کِہ ماں آ جاها مَنّـَگ بوتَگ اَنت پَرچا کِہ لَهتے چَہ بابُلیانی دَرکَپتَگیں نِشانیاں ایوَکءَ 7000 سال اَنت بَلَے آیانی هَمرَنگیں نِشانیاں ماں بَلوچستانءَ دَرکَپت اَنت کِہ چَہ 7000 سالءَ پِیش اَنت و لَهتے جاگَہا نِشانی چو کِہ ماں مهرگر، شال (کوئٹه) ءُ سبّیءِ تَها چَہ 10000سالءَ پیش اَنت. راجی نِشانیان شوهاز و دَرگپت کَنَگ بَلوچانی دَستءَ نَہ اَنت فارس و پاکستان زوراکان هَرچ چیزّے کِہ بَلوچ نام آرا پر بوُتَگ آ چیزاِش گار و بے پَد کُرتَگ یاں کِہ پَہ وَتی راجانی نام اِش پربَستَگ اَنت و وَتی راجان اِش وَشّنام کُرتَگ اَنت پَہ هَمے سَوَبءَ بَلوچستانی راج دَفتَرے شوهاز کَنَئگ و دَرگِپت کَنَئگ گوں زوراکانی سیاسَتءَ هَمگرِنچ اِنت و اے مُشکِل وَهدا ضروُراَت اِنت. چُنت سالءَ پیش زانَئگ بوُت کِہ بَلوچستانءِ راج دَفتَر زوراکاں دُزّیتَگ و ماں وَتی وانَگجاهاں و شَهزانتجاهاں اِیرکُرتَگ وَتی زَهگان وانینَگاَینت اے راج دفتر راز یَکّ نُبیسّوکے پاشک کُرتَگ مَن آ راج دَفتَر نُبیسّوک جُهدے شُگرے گِراوں. رَند چَہ پیشدادیاں 2500 بہ گِر تاں 4000 سالءَ پیش ماں بَلوچستانءِ راج دَفتَر کیانیاں دیم کایَنت کِہ ماں بَلوچستانءِ شال(کوئته) رَکشان و نیمروچ و دَمَگاں نِندوک بَنت آیانی واجَهی چَہ مازندَران بہ گِر تاں زابُلِستان بوُتَگ زابُلِستان یَک دَمَگے ماں پَشتونِستان (افغانِستان) اِنت کِہ کَندهارے نَمّبیگانی روچدَراتک نیمَگاِینت پَمشا رَضا میر پَنچ ءُ آئیا "راج دَفتَری پَٹ ھ پولکارا " لَهت چَہ نیمروزے دَمَگاں زابُلءُ زابلستان نامینتَگ اے چَہ آئیا نازانتی و ناسَرپَدی بوُتَگ پَدا چَہ هَما دَمگانی مَخلوُق تُپاکیءَ نام بَندَگ بوُتَگ کیانیانی راج دَفتَر پیسَر چَہ فارسیانی سَرچَمّگ (فردوسی) نُبیسّگ بوُتَگ پَہ هَما ڈول کِہ پارسیانی وَت واجَهیءَ پَہ وَت دوست بوُتَگ نُبیسّگ بوُتَگ هَما نُبشتَگیں تَهتَگاں پَہ رَضا میر پَنچءِ حگمءَ چَہ بَلوچستانءِ زُمینءِ چیرا کَشّتگ اَنت و ماں جَمشیدی کَلات چیرا بُرتَگ و کَئلّ کُرتَگ اَنت یَکّ راج دَفتَر کِتابے جواں کُرتَگ کِہ آئی نام (خدانامه) اِنت مَروچی چَہ آ کِتاب ایوَکءَ لَهتے تاک ماں هِندوستانءِ کِتابجاهیءَ پَشت کَپتَگ. پَہ مَنی خیالءِ باوَر کَنَئگ اے بابَتءَ مَنی پَدگِری دَرگِپتَگ کہ (فردوسی) وَتی (شاهنامه)ءَ چَہ (خدانامه) نُبشتَگ و جوڈینتَگ پَرچا کِہ هرچے کہ بَلوچءِ ناما بوُتَگ آئیان زُرتَگ و پَہ آریایی ناما کُرتَگ اَنت(خدانامه) هَم ماں هَما سالاں گار کَنَئگ بوُتَگ چو مَہ بیت کِہ (فردوسی)ءَ وَتی کِتاب جواں کَنَئگا رَند (خدانامه)ءَ بیگواه کُرت!. چَہ لَهتے چَہ وَت واهین جَنگ پسُندان هوں ریچیں زوراکاں هِچ شَکے نیست. هَمے بابَتءَ یَک مِثالے چَه رضا میر پَنچءِ اِزماں پیش کَن اوں ماں 1927 سالءَ کِہ انگریزا رَضا میرپَنچ لَشکَراں بلوچستانءَ پادلَپاش کُرت هَما وَهدا الملک قاینی اسدالله علم پتءَ انگریزاں گوں وَت نیمروز بُرت و رضا میرپَنچ آرا کیانیان پَجّاری ناما شناسنامه دات چَہ آریائیان چُشین کِرد مئی گورا باز هَست هَما وهد کِہ گشتاسب کیازهی یاں( کیانی خان) بَلوچانی سَرداراَت یَکّے آئی دیوانجاها کَیت و آئی گَپاں گشتاسب وَشّ بَنت رَندا گشتاسَب آئیا وَتی گورا دارایت. راج دَفتَر پٹ و پولکارانی خیالءَ اے دیوانجاه ماں شال(کوئته) بَلوچستانءِ نَزّیکءَ بوتَگ رَند چَہ مُدتے هَمے مَرد کِہ آئی نام زَرتَشت بوتَگ اودا مَخلوُق بے فکرے کَنَگ آئی گَپان اِش پَسُند کُرتَگ و نامداراِش کُرتَگ یَکّ کتابے چَه زرتُشت پَشت کَپتَگ کِہ آ کِتاب نام آویستا اِنت و دَنیگا آئی مُرید جاه هَست اَنت. آخری سَرداراں کیانیان و آشکانیان (آشکزَهیان) بوُتَگ اَنت اے گَپ آشِک بوس و گورّجاه ( تورکمن صحرا - گُنبُد کاووس) ءِ ڈوکانی سَراں نَکش اَنت و آئی گورجاه نِشان دَئیَگاینت کِہ آشکانیان ی زُبان گوں مَروچیگیں بَلوچی زُبان نَزّیک اِنت. آشکانیان حق رَسی و اِنصاف کَنَگ ، آیانی دِلسَپائی و مَردُم دوستی گوَستَگیں زَمانَئگ بے مَٹ و بےدَروَر بوُتَگ ماں آ زَمانئگا آیان مُلک جوان کَنَئگ و آباد کَنَئگے خیالء بوُتَگ انت سَوداگِریا گوں چین و هندوستانءَ باز دیما شُتَگ اَنت چین و هِندے مَخلوُق گوں بَلوچانی کُمَکو مَدَتءَ آبریشُم کار و باراں دیما بَراَنت. آشکانیان ی وَهدا پُچّ و پوشاک چو کہ مَروچیگیں بَلوچانی پُچّ و پوشاکان بوُتَگ اَنت آ دوچے ڈَول و ڈیلّے کِہ بَلوچانی پُچّ و پوشاک جوان کَنَئگ بَنت گوں آسیای درُاهیں مُلکان گَرمیں هَوا زیبداراِنت صد سالءَ پیش ، هند ، پَنجاپ ، سند افغانستان و مَخلوُق هَم بَلوچی دوچان پَہ وَت زُرتَگ اَنت. راج دَفتَرے پَٹ و لوٹکاراں باوَر کَن اَنت کِہ ماں آشکانیان ی زَمانَئگا جَنگ و چوپ نَہ بوُتَگ آیاں ماں دِگے مُلک و مَخلوقانی چراگجاهاں نَہ گوَستَگ اَنت دِگرانی حدّان عزّت اِش کُرتَگ و درُهیں امساهِگان و آشکانیانی دود و ربیدَگ و جَاهمِنِندی پَسُند بوُتَگ آیانی راجکَماشان وَت ماں وَتا دوستی و دعوَت پَریام داتَگ باز چَہ بَلوچی زُبان گالاں ماں کورد و گلیک زُباناں هَما آشکانیانی زَمانَئگا اَوار بوُتَگ اَنت . 2500 یاں 2550 سالءَ پیش تاجیکستان و خراسان میانجیءَ یَکّ راجے گوں وَتی دَلوَتانی رَمَگءُ گورُّماں ماں هَمے چراگجاهاں نِشتَگ اَنت اے راجے نام آرین بوُتَگ آرینی آن بَرے پَہ آبریشُم بَروکیں کارواناں اُرُش کُرتَگ راج دَفتَرے تَہا آیانی راجکَماش نام سَحاک ماردوست (ضحاک ماردوش) نُبشتَگ . چینءُ آشکانی بَلوچانی راجکَماشاں چَہ ایشانی کارکِرداں هَیراں بوُتَگ اَنت بَرے بَرے وَتی مَخلوُق اِش چَہ اِیشاں چُٹینتَگ اَنت بَلَے آرینی آن و آ کاروانانی اُرد و چیزّانی بَرگءِ ضروُرت بوُتَگ آیاں لوٹتگ کِہ پَہ مال وَتی زورا گِیش بہ کَن اَنت پَمشا آیاں گوں وَتی هَمساهِگیں مُغـل ءِ راج دوستی کَن اَنت چَہ بازیں دوستیءَ رَند دوئیں راج اَوار بَنت و رَندا بهآغ هون (آرین+مُغل) نام بَندَگ بوُتَگ اَنت. آرین - مُغلان گوں گِیشیں زورا طاقتے اُرِش کَنَئگا بُگنیج کَن اَنت باز آبادیں دَمَگانی مَخلوُق وَتی شَهر و لوگاں یَلَہ کَن اَنت و تَچ اَنت باز لَڈ و بارکَنت دِگے جاگَهان رواَنت و باز بے لوگ بَنت چُنت سالءِ گوَزَگءَ رَند آ سَرپَد بَنت کِہ دِگے هَند و دَمَگ پَه جَنَگ و پُولَئگا پَشت نَہ کَپتَگ گُڑا دِگے یَکّ کَسے پَہ آیاں دِگے یَکّ نوکیں راه و رَهبَندے شوهازا دَرگِپت کَنت کِہ نوں آ گوں زوراکیں سامراجانی راجکَماشاں هور بہ بَنت آ شوهازا دَرگِپت کَنوک نام (هخا)بوُتَگ آ چَہ یَکّ نیمَگے وَتی شَرّیں بَلوچی دود و رُبیدَگءِ تعریف کَنت و چَہ یَکّ نیمَگے مَخلوُقءَ چَہ زردشت بیمّا تُرسین ایت تاں پَہ هَمے وَڈا پَدا مَخلوُقان بہ پـُل اَنت آرین مُغلاں گوں (هَخا) هَمراه بَنت و مُدّتے رَند هَخامَنشی ناما نامدار بَنت. پَہ هَما جاگَهءَ رَست اَنت کِہ آرین - مُغلاں اِیشانی کوهنیں دود و رُبیدَگءَ گار بہ کَن اَنت لَهتے چَہ ایشاں چَہ وَتی بیوَسیءَ شُوت انت (الکساندر) اِسکَندر رومیءِ گوَرا شِکاهَت کُرت. نوں هَخامَنشیان دَورا رَند اَنت کِہ دین ، پَلسَپَه ، سیاسَت ، جَنگ کَنَئگا هَمراهی و تُپاکی دَرکَپت اَنت و اِ ے پَہ زوراکانی نَپءُ سوُت دَئیَگا پَہ راه کَپت اَنت. پَہ هَمے حالءِ سَوَب بَلوچاں ماں وَتی مُلکءَ گوں وَتی آشکانی دود و رُبیدَگءَ پَشت کَپت اَنت و رَندا آیاں ڈنّی ملکانی رَوَئگ و آیئگا بَند کَن اَنت. اِسکَندَرا جَنگ کَنَئگے شَوق هَست اَت گوں یَکّ اُرُشے آئیا هَخامَنشیانی سَر کَلَم کُرت اَنت آسَرا آئیا سَر ماں هندوستانءَ شُت و کَپت گُنَهگار و بے گُناه ماں آئیا جَنگانی آساں سُتک اَنت و بازیں راجے لَبّ دَئیَگ کَپت. رَند چَہ اِسکَندَر مِرَگءَ آرین - مُغلان گوں ساسانزَهیانی سَربراهیءَ کِہ چَہ آیاں وَت اِت اَنت یَکمُچّ بوُت اَنت و چَہ اِسکَندر جَنگاں آیاں سَبَق گِپتَگ اَت نوں گُلایش بوُت اَنت کِہ پَہ وَت هَنچیں لَشکَرے جواں کَن اَنت. ساسانیاں وَتی راجکَماشی عمرا پَہ ٹہگی و ٹوری گوازینَئگاِیت اَنت و هِچّ هَمساهِگیں راجے چَہ آیانی ڈنگ جَنَئگا پَہ آرام نَہ نِشتَگ اَت چُنت بَر آیان بَلوچستانءِ سَر عرُش کُرت و آیان بازیں زال بوُلّے گوں وَت بُرت کِہ تاں مَروچی گار بوُت اَنت. وَهدے کِہ اِسلام سَر کَشّ ات اِسلامءِ دینّ پَہ عرَبان تُپاکیءُ مُچّی و هَمّ سَنّتی آورت آرینین ساسانی مُغلان کِہ مُدام هَرچ نِیمَگا عرُش و دَزجَنی کَنَئگایت اَنت چُنت بَرا عرَبان آیانءَ صهل و دوستیءِ دعوَت دات اَنت بَلَے آرین - مُغلان وتی سِلّیں دود و رُبیدَگے عادَت رَمبّینت نَہ کُرت و باز مُشکِل اَت کِہ بَدیں عادَتانی واهُنداں راستی پَہ وَشّگَپی و غلہ بہ مَنّ اَنت. هَما پَیما کِہ بَلوچان درُهیں هَندے دَمَگانی مَخلوُق چَہ آرین - مُغلاں اَزابی گِیندَگاِیت اَنت سیاهسَوار بَلوچ وَتی بَلوچ راجے دوستی و هَمدَستیءِ کلو پَہ عربان پَہ آیانی خلیفه حضرت عمرا شوں کُرت. عرَبان چَہ سیاهسوار بَلوچءَ لوٹ اِت کِہ پَہ گَجَرانی( آرین - مُغلانی )فرُشت و فروش کَنَئگا عَرَبانی لَشکُران مَدَت بہ کَن اَنت. عَربانی لَشکَراں چَہ نَمبیگاں و بَلوچانی لَشکَراں چَہ رودَراتکءَ هُرج اِت اَنت رَندا آرینین ساسانی مُغلانی زورگِپتی چَہ آ هَند و دَمَگاں وَلگوَج کَنَئگ بوُت اَنت . پَہ شُمئے بَلوچانی سَرپَد کَنَئگا گوَش اوں کِہ بَلوچان آرین - مُغلان سَبَق دَئیَگءَ رَند ماں زیگیں شامء مَروچیگیں سوریا و جاگَه کُرت و نِشت اَنت. عَرَبان تاں چُنت دَهرآرین - مُغلانی هَندا دَمَگاں واجَهی کُرت بَلوچاں آ وَهدا چَہ آرین - مُغلانی عرُشاں آرام گِپت اَنت. بَلَے عربانی راجکَماشی بَرے شرّ بوُتَگ اَنت بَرے نِزور بوُتَگ اَنت و بَرے ظالم بوُتَگ انَت رَندا پَدا مُغلاں وَتی پیریناں هَخاما و ساسانیانی پیشَگ زُرت اَنت کہ هَما اُرش کَنَئگ و خون ریچَگ اَت ماں تیموری ،غزنوی ، افشاری ، گورگانی و.... راجان و مُلکانی سَرا دُزّی و رَهزَنیءَ گُلایش بَنت یَکّے چَہ آ شوُمّانی راج دَفتری پادرَندا نِشاں یورش ، هُمایون و بابر ماں هندوستانءَ بوُتَگ کِہ هُدا بہ زانت تاں چُنت سال اے مُلک و شَرفداریں مَخلوُق اِش بَزّگ کُتَگ و کُوشتَگ اَنت. نُبیسّوک : واجَه هوشَنگ سَربَندی براهوئی. جارکش : ادَبی هَکیم. بلوچی سادہ زبان رھبندے نبیسوک: آسکانی بلوچ.